Ezaguna da euskaldunok Europako herririk zaharrena garela. Askoren ustez, franko-kantabriar herriaren oinordeko zuzenak gara. Hortaz, gure arbasoen artean munduko lehen margolan artistikoak burutu ziren, hala Santimamiñen nola Altamiran edo Lascauxen. Ez da kultura unibertsalari egindako ekarpen bakarra, munduko lehen txirula Isturitzen topatu baita. Arkeologiak orain harro egoteko beste arrazoi bat erakutsi digu: Zaragozako Unibertsitateko ikerlari talde batek Europako lehen mapa aurkitu du Nafarroako Arraitz herriko Abauntz kobazuloan. Pilar Utrilla (biografia erdaraz hemen) buru duen taldeak errekak, mazelak eta pasabideak harri batean zizelkaturik ikusi ditu, horretaz gain basahuntzak eta oreinak, ehiza planak prestatzeko edo.
Hortaz, zure GPSrekin euskal mapak marraztera ateratzen zarenean, goi paleolitotik datorkigun ohiturari eusten diozula esan dezakezu.
Maparen deskribapen ederra hemen dago:
Abauntzeko mapa, irudiak eta kokapena
Eta Luistxo Fernandezen esku, Aintzinateko (agiango) beste mapa batzuk, non Europako maparik zaharrenean Taurus konstelazioa dagerrela dioen.
Jatorrizko artikuluak hemen:
- A palaeolithic map from 13,660 calBP: engraved stone blocks from the Late Magdalenian in Abauntz Cave (Navarra, Spain) / P. Utrilla; C. Mazo; M. C. Sopena; M. Martínez-Bea; R. Domingo in Journal of Human Evolution 57 (2009), pp. 99-111
- Ríos, montañas y charcas: una representación de paisaje en el bloque 1 de la cueva de Abauntz / María del Pilar Utrilla Miranda, C. Mazo; María Cruz Sopena Vicién; R. Domingo; Manuel Martínez Bea en Veleia: Revista de prehistoria, historia antigua, arqueología y filología clásicas, ISSN 0213-2095, Nº 24-25, 1, 2007‑2008 (Alearen gaia:: Homenaje a Ignacio Barandiarán Maestu / koordinatz. : Javier Fernández Eraso, Juan Santos Yanguas; Ignacio Barandiarán Maestu (hom.)) , orri. 229-260
