Moneta propioa eta bankugintza

Bankuak pribatuak dira ala publikoak? Pribatuak baldin badira, publiko bilakatu behar ore dira? Zer dela eta?

DTM-k, hots Diru Teoria Modernoak, bankugintza zertan datzan erakutsi digu.

Har dezagun DTM-ren aitaponteko bat, gure ustez nagusia dena: Warren Mosler.

Italia eurogunetik irteteko proposamena da afera. Gogora dezagun Mosler-ek zioena 2014an¹.

Gogoratu puntu hauek:

a) Mosler Italiako arduraduna balitz…

eta

b) EBZ-k ez badu jokatu nahi, utz EB eta erabil lira berriz

Bi moneta ditugu jokoan: euroa gaur egun martxan dagoena eta lira bihar martxan egon daitekeena (edo drakma Grezian, … zein euskoa Euskal Herrian)

Gogoratu ondoko puntu hauek ere:

c) Arazoek segituko dute baldin eta lirarekin ‘aurrekontu balantzea’ lortu nahi bada

d) Izan enplegu osoa helburu, gero defizit tamaina finkatu bera lortzeko

e) Aldatu eurotik lirara: 1 euro —> 1 lira.

eta

f) Zer gertatzen zaie oraingo euroko banku maileguei eta gordailuei?

Ikus dezagun zer dioen amerikar ekonomialariak lira dela eta², eta bereziki ikas dezagun zer aipatzen duen bankuez aritzen denean.

Hona hemen, bada, bankugintzazko punturik garrantzitsuenak:

i) Banku guztiak erakunde publikoak dira

ii) Bankuek helburu publikorako lan egin behar dute

iii) Bankuak kontrolatu behar dira, beraie zehazki esanez zer permititzen zaie egiten

iv) Mugarik gabeko banku likidezia behar da, mugarik gabeko gordailu segurtasuna eta gerriko erregulatzaile sendo bat

v) Gobernu kontratuak birnegoziatu liratan eta jarri interes zeroko tasa politika

vi) Inflazioaz, zer?

vii) Dena aurrekontu defizit txikiaren arazoan murrizten da

viii) Banku mailegu baterako, errenta garrantzitsuagoa da interes tasa txikiagoak baino. Lanpostuak behar dira

ix) Proposamen batzuk gehiago…

x) Hiritarrak dira lehenak: hasi lan bermeko programa iragankor batekin jende guztia berriz lan egiten jartzeko

xi) Nola eduki lira sendo

xii) Enplegu osoak politika fiskala gidatu behar du

xiii) Azken puntu batzuk eta merkataritzazko hitz bat

Hortxe dauka irakurleak eurotik moneta propiora igarotzeko prozesu guztia.

Prozesu hori martxan jartzeko bi baldintza behar dira:

a) Monetak eta sistema monetarioak nola funtzionatzen dutenaz ongi jabetzea

b) Gogo, desio, guraria eta ahalmen politikoa edukitzea